Bir Amerikalı Tarihçinin Onur MücadelesiUzun yıllar soykırım üzerine makaleler kaleme aldı, kitaplar yazdı. Sadece Hitler dönemini değil, Avrupa, Afrika, Amerika tarihini de araştırdı, Oxford Universitesi Yayınları tarafından kitabı neşredildi, ödül aldı. Soykırım meselesine eğilmesinde çocukluğunun da etkisi vardı çünkü bir zamanlar o Hitler Almanyası’nda yaşıyordu. Velhasıl bilim camiasında saygın bir insandı ta ki projektörünü Osmanlı tarihine yöneltene kadar! Massachusetts Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Guenter Lewy’den bahsediyorum.
Guenter Lewy
İlk olarak Revisiting the Armenian Genocide (Ermeni Soykırımına Yeniden Bir Bakış) makalesiyle dikkat çekti Lewy. 1915’e farklı yaklaşıyordu. Ne soykırım tarafındaydı ne de “tehcirdir, olur böyle şeyler” diyordu. Lewy’nin temel tezi şöyleydi:
“Türk merkezi yönetiminin 1915 – 16 yıllarında gerçekleşen katliamlardan sorumlu olduğunu kanıtlayacak, gerçek belgelere dayalı deliller bulunmamaktadır.Ermenileri yok etmeyi öngören kapsamdaki bir planın uygulanmasına katılmış olması gereken binlerce resmi yetkili arasından tek bir kişi dahi ortaya çıkıp böyle bir planın varlığını açıklamış değildir. Yahudi Sorunu’nun Nihai Çözümü için verilen emrin de yazılı kaydı yoktur; ama Yahudilerin ortadan kaldırılmasına yönelik kararın alınması sürecinin başlıca unsurlarını gerçekliği denetlenerek belirlenmiş olaylardan, mahkeme zabıtlarından ve zengin bir gerçek belgeler manzumesinden hareketle belirleme imkanı vardır. Türk arşivlerinde bazı yeni ve sansasyonel belgeler keşfedilmediği sürece, ki bu da pek muhtemel görünmemektedir, 1915 – 16 olayları hakkında bu nitelikte deliller bulunmadığı güvenle söylenebilir.”
Tarafsız olarak, daha önceki “soykırım” araştırmaları tecrübeleriyle delilleri, kararları, arşivleri değerlendirerek ele aldığı, ileride genişletilerek kitapolarak yayınlanacak (11 yayınevi ret etti, bir yayınevi yayın sırasında ermeni lobisi yüzünden vazgecti) makalesi bir anda ses getirdi.
Osmanlı Türkiyesi’nde Ermeni Katliamları: Tartışmalı Bir Soykırım
Ermeni tarihçi, soykırımı şiddetle savunan Vahakn N. Dadrian makalede bulunan isim ve yer hatalarını da sayarak Lewy’nin bakış açısını ve soykırıma karşı olmasından dolayı eleştirdi.2008’de Uluslararası Soykırım Araştırmacıları Birliği’nde (SPLC) çıkan bir yazı ise tartışmaları alevlendirdi çünkü sitede yer alan yazıda makalenin içeriğinden çok Lewy’e bir saldırı vardı hem de büyük bir ithamla. Güya Lewy Türkiye’den Ermeni konusunda “farklı” açıklamalar ve araştırmalar yapmak için milyon dolarlar alan yazarlar içindeydi ve “Türk ajanıydı”. Bu bir akademisyen için en büyük hakaretti.Lewy hemen 8milydon dolarlık dava açtı, ithamların ispatlanmasını istedi. Tazminat davasının aleyhlerinde sonuclanacağını anlayan, ellerinde herhangi bir delil olmayan birlik geri adım atmak zorunda kaldı ve Lewy’den açık bir şekilde özür diledi.Bakalım ileride 1915 Olayları üzerine daha ne gibi şaşırtıcı yanıltmalar çıkacak. Oxford Üniversitesi Yayınları’nın neşrettiği bir kitaptaki sahte fotoğraf görüntüsü de hala akıllarda…
