ADALET-HUKUK-DEVLETAdalet yoksa hukuktan söz edemeyiz, hukuk yoksa, devlet olur mu peki ? Hukuksuz devlet olunmaz, olsa da uzun soluklu olmaz. İşte en yakın örneklerden biri Irak. Bu üç kavram biri birisiz olmuyor. Olsa da sadece resimden ibaret olup, gerçekliği olmuyor.Tarihten bir alıntı ; Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’u fethettiği zaman, yapılacak çok şey vardır. Bunlardan biride Bizans zamanında hapse atılmış olanların durumudur. Hapse girmeyi hak etmiş miydiler. Hemen tahkikat başlar. Yedikule zindanlarında iki papaz vardır. Bunlar Bizans’ta adalet olmadığı , zulüm olduğu için ve bunu vazettikleri için hapse atılmışlardır. Dışarı çıkabilecekleri söylenince bu iki papaz bunu ret ederler, onlara göre zulmün olduğu yerde hapis daha ehvendir.Belki de bu bir nevi protestoydu. Durum Padişaha intikal eder ve sonunda bir anlaşmaya varırlar, iki papaz Padişahtan aldıkları izin belgesiyle, tüm Osmanlı idaresindeki her yeri gezebilecekler, istedikleri duruşmaya katılıp izleyebilecekler ve eğer Osmanlı’da da adalet yoksa, yine gelip Yedikule zindanlarına gireceklerdir. Bu iki adalet aşığı yola çıkarlar, başlarından geçen bir çok olay vardır ama benim için en ilgi çekici olanını yazıyorum. Bir yerde bir gayrimüslim, bir müslüman’a at satmıştır, ama at hastadır. Atı alan zat Kadı’nın yanına gider ama Kadı yerinde yoktur. Tekrar gelmek üzere ayrılır ama bu esnada at ölür. At öldükten sonra Kadı’nın yanına tekrar gider ve durumu anlatır. Aldığı atın öldüğünü ve kandırıldığını, parasının satıcıdan alınmasını söyler. Satıcı mahkemeye çağrılır ve Kadı her iki tarafı dinler. Satıcı ben sattığımda bir şeyi yoktu at öldüğü için hasta diyor, at başka sebepten ölmüştür der. Alıcı da aldığında hasta olduğunu, aldıktan sonra hastalığını fark ettiğini ve hemen Kadı’ya yani hakime geldiğini ama yerinde olmadığı için atın hasta olup olmadığını tespit ettiremediğini söyler. Kadı yani Hakim düşünür ve kararı açıklar, satıcının yalan söylediğine dair delil yok ama alıcı içinde aynı durum söz konusu. Ben yerimde olsaydım yani bugünkü manasıyla adliyede olsaydım alıcının ölen atı için tespit yaptırabilirdim yani bütün problem benim makamımı terk etmiş olmamdan kaynaklandığı için bütün suç ben de der ve atın parasını alıcıya kendi kesesinden öder.İşte adalet , işte hukuk ve işte yaklaşık 600 sene ömrünü devam ettirebilmiş bir devlet. Şimdi bugünkü adaletin işleyişine bakalım mı demeye lüzum bile yok, eskilerin deyimiyle yukarıdaki hikayeden sonra fazla lafa hacet yok.Adalet insan da olur, hukuk ise sistemde, sonucunda devlet kavramı oluşur. Daha biz insandayız, eğer insanın içinde, ruhunda yani bir yerlerinde adalet yoksa, daha hukuka çok var. O zaman aileden, eğitimden konuşmak daha doğru olur.