bildirgec.org

Türk Hava Yolları’nın dergisi SkyLife’ta okuduğum bir yazı vardı. Pluton’un, Yıldırım Bayezit tarafından, 602 yıl önce yaptırılan, Bursa Ulucamii’deki minberde oylumlandırılarak, hangi kefeye konulduğunu anlatıyordu. İşte yazının kaynağının tamamı:

Bursa’nın tarihi sembollerinden olan Ulucamii’deki tarihi minber gizemlerle dolu. Minberin doğu yakası yani mihraba bakan yüzü güneş sistemi, batı yakası ise galaksi sistemleri ayır ayrı tasvir edilmek sürati ile kainat kül halinde sembolize edildiği ortaya çıktı. Araştırmacı Fevzi Ülgü söz konusu minberle ilgili olarak yapılan araştırmalar sonucunda ilginç burgulara ulaştı. 1980 yılından beri minber üzerinde yaptığı çalışmalarda tarihin derinliklerinde kalan birçok geçeklere ulaştığını belirten Fevzi Ülgü “duvar, tavan ve dolap süslemelerinde eski eserlerle ilgili birçok postüla kavramı ışığında alan süsüleme motiflerinde simetri yok ise mutlaka bir mesaj vardır ” kavramından yola çıktı.Minber üzerinde yer alan kabartma motiflerde simetri olmadığını görünce ne anlam içerdiği araştırmaya başladı. Sonuçta bu kabartmaların minberle ilgili yazılmış olan kaydi eserlerde bezelye süsleme motifleri şeklindeki yorumların yanlış olduğunu gördü. Meslek olarak bilim ve teknoloji, uzay bilimleri ve araştırma teknikleri öğretmenliği yapmış olan Ülgü motifleri dikkatlice incelediğinde minberin mihraba bakan yüzünde güneş sisteminin yer aldığını tespit etti.Minberin bilmeyenler için sırlarla dolu olduğunu ileri süren Ülgü konuyla ilgili olarak konuyla ilgilii olarak insanı hayretler içine düşürecek açıklamalarda bulunurken şunları söyledi ” Minberin taşıdığı kıymet ve değerler açısından şu noktalara dikkat çekmek gerekiyor. Minber doğu yakası güneş sistemi, batı yakası ise gaksi sistemleri yerleştirilmek suretiyle bir kül halinde kainatı sembolize etmektedir. Mihraba bakan yüzündeki güneş sistemi yerleştirilirken dokuz gezegen olması gereken yerde, büyüklük küçüklük yakınlık uzaklık mukayesesi verilerek bilimsel anlamda tam yerli yerine yerleştirilmiştir. Bu platformda güneş ve gezegenler arasındaki büyüklük farkı çok fazla olduğundan (Güneş dünyamızdan 50.000 defa daha büyüktür) güneş yerleştirirken dokuz damlacıklı kurs halinde yerleştirilmiştir. Ayrıca gezegenleri temsil eden kabartmaların motif olarak hiçbirinin diğerine benzememesi o gezegenlere ait bazı özellikleri de sergilemektedir. Yine kündekari sanatının bir özelliği olan parçaların birleşmesi ile oluşan çukur kanal çizgileri gezegenlerle güneş arasınadaki yörüngeleride göstermektedir. Bu yüzeyde yer alan birbaşka gizem ise serpiştirilmiş halde yıldız motifleriyle kuyruklu yıldız motiflerine yer verilmiş olmasıdır. En önemli ayrıntı ise plüton gezegenin tek başına ayı platformda bir açı farkı ile gösterilmiş olmasıdır. Bilindiği gibi güneş sisteminin ilk sekiz gezegeni aynı düzlem içinde bulunmakta, plüton gezegeni ise farklı bir açı ile ayrı bir düzlemde dolanmaktadır.Minberin batı cephesinde ise yedi adet galaksi formatı bulduğunu sözlerine ekleyen Fevzi Ülgü ” Bu bölümde Samanyolu gibi uzayda yer alan ana birimlerin yedi farklı detayına yer verilmiştir. Bu platform tamamıyla beş farklı renkte sedef kakma ise mesajlanmıştır. Malesef bugün sedef kakmaların üzeri hatalı bir şekilde boyalı ve dolgu vernikleriyle örtülmüştür. Batı cephesinde ilginç olan birbaşka kayıt ise çift yıldız formatlarına yer verilmiş olmasıdır ” diye konuştu. Tarihi Ulu Camii’deki minberin üzerindeki bir başka önemli detayın ise doğu cephesinde dikey platformun en altında üç farklı motife sahip dolap kapağı ile onun yanındaki platformun altında on farklı motifte dolap kapağının bulunmasıdır. Yine aynı şekilde batı cephesinde dikey platformun altında üç farklı motifte dolap kapağı ve yanındaki platformun altında da onki farklı dolap kapağı motiflerinin yer almasıdır. Ülgü bu ilginç ayrıntı hakkında da ” Üçlü kapakların bozoklar ve gümüş okları onikili kapakların ise yirmi dört Türk boyunu sembolize ettiğini düşünmektedir. Ancak bugünde malesef bu dolap kapaklarınında büyük çoğunluğu tahrip edilmiş.Sırlarla dolu minberin giriş kapısı üzerinde Murathan oğlu Yıldırım Bayezit hanın resmi emri ile hicri 804 yılında yaptırıldığı kayıtlanmıştır. Ayrıca minberle ilgili bugüne kadar yazılmış olan eserler incelendiğinde yapan kişiyle ilgili kayıtlar göze çarpmaktadır. Oysa minbere çıkışta trabzan’ın sağ ikinci dikey kemeri üzerinde minberi yapan kişi trabzan süsleme motifine uygun bir sülüsle ismini yazdığı tespit edildi. Yapılan inceleme sonunda bu kişinin oradaki yazıyla ” Devaklı Abdülaziz oğlu Mehmed’in işi” yazdığı belirlendi.Minber kündekari sanat açısından da emsalsiz bir değere sahiptir. Alan sayımı yapıldığında muhtemelen 6666 adet abanoz ağacı parçasından yapılmış olması önemli bir hassasiyettir. Yine sınırlı bir yüzeyde güneş sistemi ve galaksi sistemlerinin çok maharetli bir biçimde yerleştirildiği görülür. Özellikle güneşin o alan dokuz damlacıklı bir kurs halinde yerleştirilmesi muazzam bir sanat olayıdır. Ülgün buradaki inceliği şöyle açıklıyor: ” Minberin yapıldığı tarihte Bursa’da mülki sorumlu kişi Kadızade Rumi Efendi’dir. O tarihte 300-330 kadar sanat erbabı Tebriz’e gönderilmiş oradan da bir o kadar sanat erbabı Bursa’ya getirilmiştir. Maksat beceri ve bilgi alışverişidir. Devak Tebriz yakınlarında bir Türk köyüdür. Oradan gelen kündekari sanatçılarının başı Abdülaziz oğlu Mehmed’tir. Bu minber Abdülaziz oğlu Mehmed ve ekibinin Ulu Camii’ye bir hediyesidir. “. Türk dünyasının bilimle olan ilişkileri incelendiğinde doğu ve batı hakanlıkları olarak o tarihlerde yaklaşık 107 bilim merkezine sahip oldukları görülür. Başlıcaları İstanbul, Kahire, Tebriz, Taşkent, Selanik gibi. Özellikle doğu hakanlığı bünyesinde bulunan Buhara, Semerkant, Hibe gibi sayılı bilim merkezleri vardır. Mesela Hibe şehri kütüphanesi’nde 971 yılında 400 bin cilt el yazması bilimsel eserin bulunduğu batılı kaynaklarda mevcuttur. 973 yılında Türkistan’ın Hibe şehrinde doğan El Buruni’nin 995 yılında dünyanın çapını bugünkü bilinenden 15 km.lik yanılmayla dünyanın güneşe olan eğilimini ise 53 saliselik bir yanılmayla tespit etmiştir. Yine Ömer Hayyam, Ebu Muzaffer, İsfizari ve Necip Basitti uzaylı ilgili birçok alanda eserler vermiştir. Özellikle 1201’de dünyanın güneş etrafından dönme esasına dayalı Celali takvimi önemli bir kayıttır.Güneş sisteminin dokuz gezegeniyle birlikte Bursa Ulu Camii’deki minbere işlendiği 1402 tarihinden tam 231 sene sonra 1633’de batıda da Galileo’nun dünya dönüyor dediği için engisizyonda yargılanmış olması batı bilim dünyasıyla Türk bilim dünyası arasındaki mesafeyi göstermesi açısından çok manidardır. Bir rivayete göre bu yargılamada şefaatçiler araya girmiş ve Gelileo’ya “ne olur dünya dönmüyor de yoksa kellenden olacaksın” demeleri üzerine Gelileo’da “dünya dönmüyor” diyerek kellesini kurtarmıştır. Ancak mahkeme çıkışında bir ara duraklamış ” yahu dünya dönmüyor desede dönüyor ben ne yapayım” demiştir.

SkyLifeSonsayfa

Çocukken ne zaman “Pluton Gezegeni” lafı geçse zihnimde hep “Pluto” canlanırdı.

Yorumların gittiği yerler inanılmazlaşıyor bazen. Nereden nereye dedirtiyor. Bunu seviyorum işte. Bir şeye farklı farklı yönlerden bakabilmek. Astronomiyle ilgili haber, astrolojiye, tarihe, animasyon filmlere, mitolojiye gitti, daha bilmem nereye kadar gidececek :)emsvizyon’un bahsettiği Oğuz Kağan Destanı‘dır. M.Ö. 209-174 tarihleri arasında hükümdarlık yapmış olan Hun hükümdarı Mete’nin hayatı etrafında şekillenmiş bu destan da, emsvizyon’un anlattığı satırlar yer almaktadır.

Oğuz Kağan Destanının islâmiyet Öncesi Rivayeti Ay Kağan’ın yüzü gök , ağzı ateş, gözleri elâ ,saçları ve kaşları kara perilerden daha güzel bir oğlu oldu. Bu çocuk annesinden ilk sütü emdikten sonra konuştu ve çiğ et ,çorba ve şarap istedi.Kırk gün sonra büyüdü ve yürüdü. Ayakları öküz ayağı , beli kurt beli, omuzları samur omzu, göğsü ayı göğsü gibiydi. Vücudu baştan aşağı tüylüydü. At sürüleri güder ve avlanırdı. Oğuz’un yaşadığı yerde çok büyük bir orman vardı. Bu ormanda çok büyük ve güçlü bir gergedan yaşıyordu. Bir canavar gibi olan bu gergedan at sürülerini ve insanları yiyordu. Oğuz cesur bir adamdı. Günlerden bir gün bu gergadanı avlamağa karar verdi. Kargı, yay, ok, kılıç ve kalkanını aldı ve ormana gitti. Bir geyik avladı ve onu söğüt dalı ile ağaca bağladı ve gitti. Tan ağarırken geldiğinde gergedanın geyiği almış olduğunu gördü. Daha sonra Oğuz, avladığı bir ayıyı altın kuşağı ile ağaca bağladı ve gitti. Tan ağarırken geldiğinde gergedanın ayıyı da aldığını gördü. Bu sefer kendisi ağacın altında bekledi. Gergedan geldi ve başı ile Oğuz’un kalkanına vurdu. Oğuz kargı ile gergedanı öldürdü. Kılıcı ile başını kesti. Gergedanın barsaklarını yiyen ala doğanı da oku ile öldürdü ve başını kesti. Günlerden bir gün Oğuz Kağan Tanrıya yalvarırken karanlık bastı. Gökten bir gök ışık indi. Güneşden ve aydan daha parlaktı. Bu ışığın içinde alnında kutup yıldızı gibi parlak bir ben bulunan çok güzel bir kız duruyordu. Bu kız gülünce gök tanrı da gülüyor, kız ağlayınca gök tanrı da ağlıyordu.Oğuz bu kızı sevdi ve bu kızla evlendi. Günler ve gecelerden sonra bu kız üç oğlan çocuk doğurdu. Çocuklara Gün, Ay ve Yıldız isimlerini verdiler. Oğuz ormanda ava çıktığı günlerden birinde göl ortasında bir ağaç gördü. Ağacın kovuğunda gözü gökten daha gök, saçı ırmak gibi dalgalı, inci gibi dişli bir kız oturuyordu. Yeryüzü halkı bu kızın güzelliğini görse dayanamaz ölüyoruz derlerdi. Oğuz bu kızı sevdi ve onunla evlendi. Günlerden gecelerden sonra Oğuz’un bu kızdan da üç oğlu oldu. Bu çocuklara Gök, Dağ ve Deniz isimlerini koydular.

Gök ile Kök kelimelerinin aynı yerlerde kullanıldığı doğrudur. emsvizyon sanırım “Türkler uzaydan gelmiş olabilir gibi bir çıkarım yapabilirmiyiz?” demeye çalışıyorsun. Üzerine gidilmesi gereken uzun bir araştırma konusu. Ama “ön yargıyla” ilk düşüncelerim Yaradılış Destanı‘nı okuduğumda şekillendiğini söylemeliyim. Dünya dışından ama uzaydan da değil, gelinen yer başka bir boyut gibi gözüküyor. Belki “Biz Türkler” ayrımının daha yapılmadığı zamanları, o etnik ayrıma kadar insanlığın nasıl türediğini ve Türklerin bu bilgileri nasıl nesilden nesile aktardığını anlamaya çalışıyorum. Bunu yaparkende destanlardan yola çıkmak durumundayım. National Geographic gibi kuruluşların genetik köken araştırmalarını, kutsal kitapları, diğer mitolojileri, arkeolojik buluntuları çeşitli bilimsel verileri birbirlerini açıklayan kaynaklar olarak ele almalıyım. Yunan mitolojisi, Hint ve İran mitolojileri birbirine benzer öğeler taşıyor. Türk soylu mitoloji kaynakları dünyadakilerin en zenginidir. Türkçenin sondan eklemeli dillerden olması, kelime kökünün değişmemesine ve alınan eklerden ayrılabilmesine kısacası köken sorgulamasının daha doğru yapılabilmesine izin vermektedir. Bu sebeple kök-gök kelimelerini rahatça sorgulamak ve karşılaştırmak mümkün. Destanda geçen “Kök Tengri”, “Gök Tanrı” şeklinde çevrilebilir. Tanrının Türklere göre köken olduğu, herşeyin kökeninde olduğu çıkarımı yapılabilir. Belki köken olan tanrı, aynı zamanda gökte olan tanrı demekti. Tam anlamıyla bilinemez. Böyle tezler üretip bu tezleri daha bilimsel verilerle kuvvetlendirmek gerekir. Konuya vakıf olmak gerekir yani okumak araştırmak gerekir.