bildirgec.org

1898 tarihinde dünyaya gelen usta yönetmen Sergei M. Eisenstein, sinema tarihinde önemli bir yere sahiptir. “Bronenosets Potyomkin”, “Aleksandr Nevskiy”, “Ivan Groznyy” gibi Rus Devrimi’ni işleyen ve Marksist göndermelerde bulunan filmleri ile adeta çığır açan Eisenstein’in çektiği tarihi film “Oktyabr“, yönettmen Grigori Aleksandrov‘un ortaklığıyla tamamlandı. 1948 senesinde yaşamını yitiren Eisenstein’in üçüncü yönetmenlik deneyimi olan film, John Reed’in kitabından uyarlandı. 1928 senesinde Sovyetler’de gösterime giren yapım, 1966’da Fransa’da, 1969’da Finlandiya’da, 2005’te Tayvan’da, 2007’de İngiltere’de ve 2010’da Yunanistan’da gösterildi. Çekimleri Rusya’da yapılan film, İngilizce’ye ‘October’ ya da ‘Ten Days That Shook The World’, Türkçe’ye de ‘Dünyayı Sarsan On Gün’ olarak çevrildi.

Rus Sineması’nın usta yönetmenlerinden biri olan Sergei M. Eisenstein, sinemanın ilklerine imza atmış, kendinden sonrakilere de ilham kaynaklığı yapmış yaratıcı bir sinema dehasıdır. 1898 ile 1948 seneleri arasında yaşamış olan Eisenstein’in yönetmenliğini yaptığı sinema filmi “Bronenosets Potyomkin“, 1925 tarihinde çekildi. Senaryosu Nina Agadzhanova, Nikolai Aseyev, Sergei Tretyakov ve Eisenstein tarafından yazılan tarih filmi, Ukrayna’da çekildi. Bolşevik Devrimi (Rus Devrimi), diğer sanat dallarında olduğu gibi sinemada da etkisini gösterdi. Bunun en mükemmel örneği kuşkusuz Eisenstein’dir. Sovyetler Birliği’nin kurulması; halkın Rus Çarlığı’na karşı ayaklanmasını bizzat o halk ile gözler önüne seren yönetmen, yalınlığı elden bırakmadan çektiği çarpıcı görüntülerle seyircisini adeta büyülüyor.

Sovyet Rusya’nın belki de en önemli yönetmenidir Sergei M. Eisenstein. Özgün tekniğiyle, dürüst gözlemciliğiyle sinemada adeta çığır açan Eisenstein’in 50 senelik yaşamı boyunca gerek filmleri, gerekse fikirleri bugün hala tartışılır vaziyette. Yönetmenin 1938 senesinde çektiği sinema filmi “Aleksandr Nevskiy“, faşizmin simgesi olarak görülen Alman diktatör Adolf Hitler’in Sovyetler Birliği’ne saldırmasına karşı eleştiri ve tepki içeriyor. 1984 senesinde hayatını kaybeden Dmitri Vasilyev‘in yardımcı yönetmenliğini yaptığı filmin senaryosu Pyotr Pavlenko ile Eisenstein tarafından yazıldı. Çekimleri Moskova’da tamamlanan bu 115 dakikalık eserde ‘Aleksandr Nevskiy’i 1966 senesinde yaşamını yitiren aktör Nikolai Cherkasov canlandırıyor.

23 Ocak 1898 tarihinde Sovyet Rusya’da dünyaya gelen Sergey Mikhailovich Eizenshtein; bildiğimiz adıyla Sergei M. Eisenstein, sinema tarihi için oldukça önemli bir yönetmendir. Farklı kurguları, yaratıcı çekim teknikleri ve anlatı estetiğinin büyüleyiciliğiyle bugün hayranı olduğumuz bir çok yönetmene ilham kaynağı olan Eisenstein, 1948 senesinde kalp krizi sebebiyle hayatını kaybetti.

Yarı Alman, yarı İsveçli Yahudi bir baba (Mikhail Osipovich Eisenstein) ile Rus Ortodoks Kilisesi mensubu bir aileden gelen annenin (Julia Ivanovna Konetskaya) oğulları olarak 23 Ocak 1898 tarihinde Letonya, Riga’da (1991’de bağımsızlaştı) dünyaya gelen Eisenstein, inşaat mühendisliği bölümüne yazıldı. Annesi ile babası boşandıktan sonra askeri okula yazılan yönetmen, babasının desteğiyle 1918 tarihinde Kızıl Ordu’ya girdi.
1920 senesinde Moskova’ya giden Eisenstein, tiyatroda çalışmaya başladı. Sahne arkasında iş öğrenen usta yönetmen, ilk yönetmenlik deneyimini 1923 senesinde çektiği “Dnevnik Glumova” adlı kısa yapımla kazandı. 1925 senesinde ilk uzun metrajı “Stachka“yı çeken Eisenstein, kendisine dünya çapında başarı sağlayan “Bronenosets Potyomkin“i çekti.