Web sitenizin tasarımı hazır, içerik yönetim sistemi muhteşem çalışıyor, içerik siteye eklendi ve müşteriniz son derece memnun. Artık sitenizi yayımlamanın vakti geldi. Yoksa gelmedi mi? Bir web sitesini yayımlarken genellikle onu yayımlamak için duyduğunuz sabırsızlık nedeniyle birkaç önemli noktayı atlarsınız. Bu yüzden sitenizi dünyaya duyurmadan önce yapılması gerekenleri içeren bir kontrol listesi bulundurmanız ve onu her yeni web sitesini yayımlamadan önce kontrol etmeniz, sitenizin geleceği ve kalitesi açısından önemlidir.Bu makalede, bir websitesi resmiyete kavuşmadan önce kontrol edilmesi gerekenlerin bir listesini bulacaksınız. Makale içerisinde genellikle unutulan küçük ayrıntılar yer alıyor ve bunlar zamanında yapıldığı taktirde hem sizin daha az zamanınızı alacaktır, hem de genel olarak kullanıcı deneyimine olumlu katkıları olacaktır.
1. Favicon
Favicon bir web sitesini sekme ya da pencre üzerinde tanıtmaya yardımcı olur. Faviconlar genellikle bir web sitesinin yer imlerine eklenmesi durumunda da adres ile birlikte istemci üzerine kaydedilir. Ancak bundan emin olmak için aşağıdaki kodu sitenizin head etiketleri arasına yerleştirmeniz gerekir.
Eğer iPhone için bir favicon kaydetmek istiyorsanız, o zaman aşağıdaki kodu da eklemelisiniz.
2. Başlıklar ve Meta Verisi
Sayfanızın başlığı SEO (Arama Motoru Optimizasyonu) için en önemli elementtir. Bunun yanısıra kullanıcılarınızın ziyaret ettikleri sayfada ne olduğunu anlamaları açısından da önem taşır. Sayfa başlığının her bir sayfada değişmesine ve sayfa içeriği ile alakalı olmasına özen gösterin.
Meta description (açıklama, tanımlama) ve keyword (anahtar kelime) etiketleri SEO için artık çok önemli olmasa da (en azından en çok kullanılan arama motorları için), siz yine de onları sayfanıza eklemeye özen gösterin. Her bir sayfada açıklamanın değiştiğine ve sayfanın içeriği ile alakalı bir açıklama olması gerektiğine dikkat edin zira genellikle bu açıklama, Google’nin arama sonuçları sayfasında göstereceği şey olacaktır.
* Başlıklarınızı Daha Kullanıcı Dostu Kılacak 5 İpucu* SEO Uzmanları İçin Popüler Firefox Eklentileri* SEO Araçları Listesi
3. Çapraz Tarayıcı Kontrolleri
Tasarımınızın mükemmel göründüğünü düşündüğünüz anda onu Internet Explorer üzerinde kontrol ettiğinizde öyle olmadığını anlayacaksınızdır. Web sitenizin farklı tarayıcılarda aynı şekilde görünmesi oldukça önemlidir. Her şey %100 aynı olmasa bile en azından ana işlevselliği korunmalıdır ve kullanıcı herhangi bir problemin varlığını sezmemelidir. Kontrol etmeniz popüler tarayıcılar Internet Explorer 6, 7 ve 8, Firefox 3, Safari 3, Chrome, Opera ve iPhone olmalıdır.* Çapraz Tarayıcı Uyumluluğu İçin Altın Değerinde İpuçları* Mobil Web’i Nasıl Herkes İçin Daha İyi Yaparız?
4. Yazım Denetimi
Her şeyi okuyun. Eğer daha önce okumuş olsanız bile tekrar okuyun. Bir başkasına da okutun. Genellikle bu kontroller sırasında hatalı olan şeyleri fark edecek ve onları değiştirmek isteyeceksinizdir. Sitenizdeki metni içerik konusuna hedefleyerek onu az tutmayı deneyin. Uzun metin bloklarını daha kısa paragraflara bölün. Yazı genelinde başlıklar kullanın ve listeler kullanarak okurlarınızın kolay bir şekilde içeriğinizi tarayabilmesini sağlayın. Uyarı kutuları gibi dinamik metinleri de unutmayın.* Onlarsız Yapamayacağınız 20 Tipografi Uygulaması5. Bağlantılar
Tüm bağlantılarınızın çalışacağını sanmayın. Onlara tıklayın. Harici web sitelerine bağlantı verirken bağlantıların başına “http://” eklemeyi unutmuş olabilirsiniz. Bağlantılar sayfadaki metnin geri kalanından daha ön planda olmalıdır. Bağlantı olmayan bir metnin altını çizmeyin zira bu kullanıcının kafasını karıştıracaktır. Ziyaret edilmiş bağlantılarınız için de ayrı bir stil uygulamayı ihmal etmeyin.* Buraya Tıklamayın! Bağlantıları Doğru Kullanmak
6. İşlevsellik Kontrolü
Sitenizdeki her şeyi derinlemesine kontrol edin. Eğer bir iletişim formunuz var ise, kendinize bir mesaj göndermeyi deneyin ve kullanıcıların ne ile karşılaşacaklarını kendiniz görün. Sitenizi başkalarınızın test etmesini sağlayın. Sadece arkadaşlarınızın ya da diğer aile üyelerinizin değil, web sitenizin hedeflediği pazar alanındaki kişiler tarafından test edilmesini sağlayın. Arkanıza yaslanın ve bir kullanıcının sitenizi nasıl kullandığını izleyin. Bir başkasının sitenizi kullanma şeklini gördükten sonra sizin sandığınızdan ne kadar farklı olduğunu anladığınızda çok şaşıracaksınız. Kontrol edilmesi gereken şeyler arasında iletişim formları, arama özellikleri, alışveriş sepetleri ya da giriş alanları yer almalıdır.* Web Tasarımcılarının Hayatını Kolaylaştıracak 13 Ücretsiz Web Uygulaması* Web Tasarımcıları İçin 12 Araç ve Site* Web Tasarımcıları İçin Web Üzerindeki 6 Kullanışlı Araç* Web Tasarımında Boşlukları Verimli Olarak Kullanmak* 10 Kullanışlı Web Uygulaması Arayüzü* Web Tasarımcıları İçin 10 Kullanılırlık İpucu7. Sorunsuz İndirgeme
Web siteniz JavaScript’in etkin olmadığı tarayıcılar üzerinde de çalışmalıdır. Kullanıcılar genellikle güvenlik için JavaScript’i kapatırlar, bu yüzden buna hazırlıklı olmalısınız. JavaScript’i Firefox üzerinde kolayca etkisizleştirebilirsiniz. Formlarınızı kontrol ederek JavaScript’in etkin olmadığı durumlarda bile sunucu tarafflı kontrollerden sorunsuzca geçtiğini ve güzel görünümlü AJAX parçalarını kontrol edin ve JavaScript etkin olmadığında bile bunun sitenizin genel kullanılırlığını engelleyip engellemediğini inceleyin.* Website Ziyaretçilerinizin İlk İzlenimini Etkileyen 21 Faktör
8. Doğrulama
100% doğrulanmış bir web sitesini hedeflemelisiniz. Her ne kadar doğrulanmamış bir web sitesi dünyanın sonu olmasa da sitenizin doğrulanmamasına sebep olan hataları bilmek ve o can sıkıcı hataları giderebilmek, kodunuzun ve sitenizin kalitesi açısından da önemlidir. Sitenizin doğrulanmamasına sebep olacak hatalar arasında alt etiketi içermeyen görseller, kapanış etiketleri kullanılmaması ve & yerine & kullanılmamış olması.* Website Erişilebilirliğine Dikkat Etmek* HTML5’te Semantikler* Doğrulanmış (X)HTML – Önemli mi?
9. RSS Bağlantıları
Eğer web siteniz bir bloga ya da haber akışına sahipse, kullanıcılarınızın abone olabilecekleri bir RSS bağlantısı olmasına özen gösterin. Kullanıcılarınız RSS beslemelerini kolayca bulabilmelidir. Aşağıdaki kodu sitenizin head etiketleri arasına eklerseniz, destekleyen tarayıcılarda adres satırının hemen yanında standart RSS simgesi görünecektir ve kullanıcılarınız o simgenin üzerine tıklayarak sitenize abone olabilirler.
10. Analiz
Sitenizin ziyaretçi istatistiklerini takip edebileceğiniz bir tür site analiz aracı kullanmak, sitenizin ne kadar başarılı olduğunu ve hedeflerinizin ne kadarının gerçekleştiğini anlamanız açısından önemlidir. Günlük tekil ziyaretçişleri, aylık sayfa gösterim sayılarını ve tarayıcı istatistiklerini takip edin. Tüm bu veriler sitenizin yayında olduğu ilk günden itibaren takip edilmelidir. Google Analytics pek çok web sitesi sahibi arasında popülerdir. Kullanabileceğiniz diğerleri ise Clicky, Kissmetrics (halen kapalı beta formunda), Mint ve StatCounter gösterilebilir.* Website Trafiğinizi Takip Etmenin 50 Yolu Daha* Site Trafiğini, Popülerliğini ve İstatistiklerini İzleyebilmenin 10 Yolu
11. Sitemap
Sitenizi barındırdığınız sunucunun ana dizini üzerine (sitenizin ana sayfasının bulunduğu dizin) sitemap.xml dosyası eklemeniz durumunda arama motorları sitenizi daha kolay bir şekilde arşivleyebilecektir. Bu dosyanın içeriği, sitenizdeki tüm sayfaların adreslerinden oluşmaktadır. XML-Sitemaps web sitesi, sizin için kolayca sitemap.xml dosyasını oluşturacaktır. Bu dosyayı oluşturduktan sonra ilgili dosyayı sitenizin ana dizinine yüklemelisiniz, bu sayede dosyanın adresi http://www.sitenizinadresi.com/sitemap.xml olmalıdır.Eğer WordPress kullanıyorsanız, Google XML Sitemap Eklentisi sayesinde siz ne zaman blogunuza yeni bir yazı yazarsanız, ilgili eklenti sitemap dosyanızı otomatik olarak güncelleyecektir. Ayrıca sitenizi ve sitemap adresinizi Google Webmaster Araçlarına eklemeyi unutmayın. Bu araç Google’ye bir sitemap sahibi olduğunuzu söyler ve ardından ilgili araç aracılığı ile sitenizin en son ne zaman Google tarafından arşivlendiği ve sitenizdeki hangi sayfaların Google tarafından erişilemediği gibi bilgilere ulaşabilirsiniz.
12. Koruyucu Tasarım
Genellikle pek üzerinde durulmayan koruyucu tasarım elementi 404 sayfasıdır. Eğer bir kullanıcı siteniz üzerinde bulunmayan bir sayfayı ziyaret ederse, 404 sayfası görüntülenir. Bu, pek çok farklı sebep yüzünden olabilir. Bu sebepler arasında bir başka web sitesinin sitenizde yer almayan bir sayfaya bağlantı vermesi sonucu olabilir. Kullanıcılarınızı ana sayfaya yönlendiren bir 404 sayfası oluşturarak kullanıcılarınızı sitenizde tutabilirsiniz. Ayrıca ziyaretçilerinizi alakalı sayfalara da yönlendirmeyi tercih edebilirsiniz.
Bir diğer koruyucu tasarım tekniği ise formunuzun doğrulanıp doğrulanmadığını kontrol etmektir. Form alanlarınıza alışılmışın dışında veriler girerek (örneğin çok fazla sayıda karakter, numara alanlarına harf girmek vs) formuzun çalışıp çalışmadığını ve bir hata vermesi durumunda ise kullanıcılarınızın bu sorunu giderebilmeleri için neler yapması gerektiği konusunda bilgilendiren bir mesajın belirip belirmediğini kontrol edin.
* İyi Bir Kullanıcı Arayüz Tasarımı İçin 12 Kullanışlı Teknik* İyi Bir Web Sitesinin Sahibi Olması Gereken 15 Anahtar Element* Kullanıcı Geribildirimleri İle Sitenizin Kullanılırlığını Arttırmak
13. İyileştirin
Web sitenizin en yüksek performansta çalışmasını istersiniz. Bunu siteniz yayımlandıktan sonra düzenli olarak kontrol ederek gerçekleştirebilirsiniz ancak siteniz yayımlanmadan önce de kontrol etmeniz gereken bazı şeyler vardır. HTTP isteklerini azaltmak, CSS sprites (hareketleri) kullanmak, görsellerinizi web için optimize etmek, JavaScript ve CSS dosyalarınızı sıkıştırmak gibi önceden alabileceğiniz tedbirler, sitenizin daha hızlı açılması ile sonuçlanacak ve ayrıca sunucunuza daha az yük getirecektir.Ayrıca, kullandığınız yayımlama motoru ile değişmekle birlikte, daha ciddi tedbirler almayı da deneyebilirsiniz. Örneğin, eğer WordPress kullanıyorsanız, caching adı verilen ve dinamik sayfaları önceden işleyerek onları HTML biçimine dönüştüren ve bu sayede sunucunun işlemcisini çok daha az yoran eklentileri kullanmayı deneyebilirsiniz. WP-Cache eklentisi bu alanda işinizi görecektir.
* Websitenizi Hızlandıracak ve Kodunuzu İyileştirecek 15 İpucu* En İyi 10 Web Sitesi İçin Görsel Performans Optimizasyonu
14. Yedekleyin
Eğer web siteniz bir veritabanı üzerinden çalışıyorsa, o zaman bir yedekleme stratejisine ihtiyacınız olacaktır. Yoksa verilerinizi kaybettiğiniz gün geldiğinde, neden verilerimi yedeklemedim diye kendi kendinizi yer bitirirsiniz. Olmaz demeyin, oluyor. Eğer WordPress kullanıyorsanız, WordPress Veritabanı Yedekleme Eklentisini kullanın. Eklenti sayesinde sitenizin düzenli olarak yedeğinin alınmasını sağlayabilir, ve bu yedeklerin elektronik posta adresine gönderilecek şekilde ayarlayabilirsiniz.15. Yazdırma Stil Şablonu
Eğer bir kullanıcı web siteniz üzerindeki bir sayfayı yazdırmak istiyorsa, o kullanıcının sitenizdeki gezinti elementleri ya da harici tasarım elementlerinin kağıt üzerinde görünmesini istememe, sadece içeriğin görünmesini isteme ihtimali oldukça yüksektir. İşte bu yüzden yazıcılar için bir stil şablonu oluşturmak önemlidir. Ayrıca yüzen elementler gibi bazı CSS elementleri, yazıcı çıktısı üzerinde güzel görünmezler.Bilgisayarların yazıcı çıktısı alınması sırasında otomatik olarak algılayacakları bir stil şablonu oluşturmak için aşağıdaki kodu sitenizin head etiketleri arasına yerleştirmeniz yeterlidir.
Koddan da anlayacağınız üzere yazdırma stil şablonunuzu print.css üzerinde oluşturmalısınız.
Kontrol Listesini İndirin
Kısa bir süre önce Dan Zambonini, bir web sitesi hem yayımlanmadan önce hem de yayımlandıktan sonra yapılması gereken kontrolleri içeren oldukça detaylı bir kontrol listesi hazırladı. Diğer şeylerin yanısıra Ultimate Website Launch Checklist, içerik ve stil ile alakalı kontrolleri, standartlar ve doğrulamayı, arama motoru görünürlüğünü, işlevsellik testini, güvenlik ve risk oluşumlarını, performansı ve pazarlamayı da içeriyor.
İlgili kontrol listesinin pdf sürümü de bulunuyor. Bu kontrol listesi özellikle gündelik projeleriniz üzerinde oldukça faydalı olmasının yanısıra siteniz yayımlandıktan sonra hatalarla karşılaşma olasılığınızı da en az seviyeye indirecektir.Ayrıca David Leggett‘in hazırladığı Hızlı Kullanılabilirlik Kontrol Listesi‘ne de bir göz atmak isteyebilirsiniz. Bu liste, özellikle tasarımcıların projelerini tasarlarken, kullanılabilirlik ve erişilebilirlik kontrolleri için yapmaları gerekenleri içeriyor. Her ne kadar bu listedekilerin hepsi her web sitesi için geçerli olmasa da, sitenizi tasarlama aşamasında bir göz atmanızda fayda var.
Sizin Listeye Eklemek İstediğiniz Diğer Kontroller Neler?
Kendinize bir yapılacaklar listesi oluşturun ve herhangi bir web sitesini hazırlamadan önce ona bir göz atın. Yukarıdaki listede yer almayan ve sizin de listeye eklemek istediğiniz herhangi bir kontrol öğesi var mı? Yorumlarınızla paylaşın.*
Kaynak: Smashing Magazine* Yazılarımı RSS Üzerinden Takip Edin* @pinkfloyd twitter | friendfeed* pinkfloyd köşesi* pinkfloyd@oyyla 
