İki adam, bir dağ ve incelmiş mavi gökyüzü…Yeni Zelandalı dağcı Edmund Hillary ve Sherpa dağcısı Tenzig Norgay, Everest zirvesine ayak bastıklarında, o sihirli birkaç dakika boyunca sadece bu dört unsur bir anlam taşımış olmalı onlar için.29 Mayıs 2003’de Everest’ın fethedilmesinin 50. yıldönümü gösterişli törenlerle kutlanırken, 50 yıl önce sabah 11.30’da tepeye ayak basmış olan iki adam bu coşkuyu, gururun bir saniye arkasından gelen geri dönebilme endişesiyle karışık yaşadılar şüphesiz. Zaten neredeyse soğuktan ve yorgunluktan tükenmiş halde, oksijenleri bile bitmek üzereyken, oyalanmak gibi bir lüksleri olduğunu düşünmek gülünç olurdu. Beraberlerinde getirdikleri bir kaç bayrağı ( Hindistan, Nepal, Birleşmiş Milletler ) tepeye diktikten sonra hızla geri dönüş yolculuğuna koyuldular. Dönüş yolunda tepeye çıkmakta olan bir İngiliz ekibinin kampıyla karşılaştıklarında, Hillary’nin diğer ekipten olan meslekdaşına sarfedeceği şu cümle, sonradan dağcıların zafer nakaratına dönüşecekti ;Well, we knocked the bastard off !Bu dağcıların, dünyanın çatısının, başka bir deyişle Gökyüzünün Tanrıçasının, tabiri caizse, bekaretini elinden almalarından sonra geçen 50 yıl boyunca kaydedilen istatistiklerinden bazılarından bahsetmekte yarar var.1953 yılında bu iki adama yenik düşen Everest, 50 yıl boyunca yaklaşık 1200 defa daha dağcıların zirveye ulaşmasına izin verirken, yine zirve yolunda 175 dağcının hayatına malolarak intikamını aldı. 1975 yılında Japon Junko Tabei zirve yapan ilk kadın dağcı olurken, 1978 yılında İtalyan Reinhold Messner ve Avusturyalı Peter Habeler oksijen tüpleri olmaksızın ilk kez zirveye ulaşmayı başarmış dağcılar oldular. Bundan iki yıl sonra yine Messner, ilk solo tırmanışı gerçekleştiren dağcı ünvanını aldı. İlk kış tırmanışı Polonyalı Krzyztof Wielicki tarafından 1980 yılında gerçekleştirilirken, ikinci generasyon ilk zirve fatihi ünvanına da, Edmund Hillary’nin oğlu Peter Hillary nail oldu. 42 yaşındaki Sherpa dağcısı Apa, 13 kez zirve yaparak en çok, 72 yaşındaki Japon Yuichiro Muira, bu ay zirve yaparak en yaşlı olarak Everest`e tirmanan dağcı ünvanını almışlardır. Tırmanan ilk evli çift, ilk henüz boşanmış çift, ilk amuda kalkarak tırmanan, sürekli öpüşerek ilk tırmanan…. Bu tür rekorlar ve ilklerin bitmek bilmeyeceğinin en güzel kanıtı ve aynı zamanda başka bir rekor -rekor kırma rekoru- olarak, iki yıl önce sadece bir yıl içinde değişik methodlar ve mazeretlerle Everest’e 189 değişik biçim ve sebeple çıkıldığını ve bunların Guinness Rekorlar Kitabına kaydedildiğini söylemek yeterli olacaktır sanırım.1852 yılında bir grup İngiliz araştırmacının bir takım ölçümleriyle, Everest’in rakımının 8840 metre olduğu saptanmıştı. Sonraları güncellenen hesaplamalarda 8848 metre konusunda fikir birliğine varıldı. Bu arada, 1924 yılında bir yandan kati yükseklik saptamasını yapmak, bir yandan da zirveye ilk ulaşan dağcı olma emelleriyle tırmanışa geçen, zamanın efsanevi dağcısı George Mallory ve ekip arkadaşı Andrew Irvine de başarılı olamamış, bir daha hiç geri dönemeyen dağcılar arasına girmişlerdi. Taa ki 1999 yılında, zirvenin 600 metre aşağısında bedenleri bulununcaya kadar ki, hiç bir zaman zirveye ulaşıp ulaşmadıkları bilinemeyecek yazık ki. Bundan sadece dört yıl önce, çok sağlam bir hesaplama ile 8850 metrede karar kılınmış.Geçtiğimiz yıllarda Nepal hükümetine verdiği ve hükümetin dudak bükmekte hiç gecikmediği teklifte, Everest Tepesi’ne tırmanışların yasaklanmasını isteyen 83 yaşındaki Edmund Hillary, gerekçe olarak dağda hızla artan kirliliği göstermiş. Kamp artıkları, boşalmış oksijen tüpleri, boşalmış batarya gibi kimyasal atıklardan, Everest’in üzerinde bir Everest daha yükselmekteymiş. Buna şaşmamak gerek, bundan belki 20 yıl önce, zirve civarında ayak izi görmek mümkün değilken, bugünlerde krampon izleri ve kramponlardan geçilmiyor olsa gerek. Ne de olsa şimdilerde tecrübesi olanlar değil, parası olanlar aşındırmakta zirveyi. İyisi mi. akıllı olun biraz demeli, nitekim bu pek denenmiş bir şey değil, ha Everest mi, aman bırakın canım, en az 1200 defa denenmiş….