Bahsedeceğim dergi Türk basın tarihinin en eski ve en yüksek trajlı dergilerinden biridir. 1946 yılında Aziz Nesin, Sabahattin Ali, Rıfat Ilgaz ve Mustafa Mim Uykusuz tarafından hazırlanıp her hafta cuma günü çıkarılmıştır. Dönemin baskıcı politikasından ve Markopaşa’nın yazar kadrosunun mizahi ve eleştirel dilinden dolayı ancak 22 sayı çıkarılabilmiştir. Ardından Aziz Nesin ve Sabahattin Ali, Merhumpaşa, Malumpaşa, Yedi-Sekiz Hasan Paşa,Hür Marko Paşa, Bizim Paşa, Ali Baba ve Kırk Haremiler gibi isimlerle yayını tekrar devam ettirmeye çalışmış ancak tutuklama, alıkoyma, işkence vb. nedenlerden dolayı bunu gerçekleştirememişlerdir.
Dergi uzun süre “Toplatılmadığı zamanlar çıkar” veya “Yazarları hapishanede olmadığı zamanlar çıkar.” gibi ibarelerle çıkmıştır. Derginin logosunda ise, dert dinleyen bir adam resmi vardır, ancak, o zamanın her şeyde bit yeniği arayan kesimi bu resmi sovyet selamına benzetmiş ve dergiye -yazarlara- kominist yaftası vurmuştur. Bu olayın ardından Sabahattin Ali’nin yazdığı yazıda, özellikle bu selamın ‘sovyet selamı’ olduğunu söyleyen kişiye (Falih Rıfkı Atay) ithafen yazdıkları gayet ilgi çekicidir: Ukalanın biri Meclis’te, Hz. Muhammedin’in kızları Hendek savaşında şehit düştüler, demiş.Meclis’te bulunun zarif bir zat da ” Kızları değil, oğullarıdır, Muhammed’in değil, Ali’nin oğullarıdır. Hendek savaşı değil, Kerbela’dır. Hangi birini düzelteyim,” demiş. İşte bu hatalar gibi, Ulus gazetesi de adeti üzerine büyük bir gaf yapmıştır. Hangi birini düzelteyim. Markopaşa sovyet değildir, selam ayakla değil, elle verilir. Sovyet selamı öyle değildir. Resimde Markopaşa selam vermiyor, elini kulağına götürmüş, dert dinliyor. Ve işin en mükemmeli de bu resim tek çizgi ilave edilmeden Ulus’un arşivinden alınmıştır.Ey Ulus ve ey Falih Rıfkı!Neren doğru ki, kalemin doğru olsun.
Güç-bela basım evi bulup ancak 22 sayı çıkabilen dergi zamanın gazetelerinden daha iyi bir traj yapmıştır.
Bir süre sonra da Aziz Nesin ve Sabahattin Ali’nin hükümeti müzahi bir üslupla eleştirmesinden dolayı, markopaşa ve devamında çıkan tüm dergiler kapatılmıştır.
yorumlar
Güzel…Teşekkürler..
bugün ne güzel bir gün. üst üste harika yazılar çıkmış. teşekkürler
Konu seçimi gayet güzel.Biraz da ben bilgi vereyim; 1946 da Markopaşa’nın 4. sayısında Milletvekili Cemil Sait Barlas’ın “hepinizin kökü dışarda” sözüne Aziz Nesin tarafından “Topunuzun köküne kibrit suyu” başlığıyla şu yanıt verilir, ” Sayın demeye dilim varmıyor sana. Yabancı ideoloji diye bir garibe icat eylediniz.Bütün dünya pabuçlarıyla güldü. Bugün sayenizde maskaraya dönen demokrasiyi, acaba bay pederiniz mi icat etmişti?”Bu meselenin bir başka bilinmeyen yönüde şudur; O tarihlerde bir yazıdan dolayı gazetenin hem sahibi hem sorumlu yönetmeni hem de yazının yazarı tutuklanıyordu. Markopaşa dergisinde de sabahattin Ali hem sorumlu hem de derginin sahibi görünüyordu. Yazıyı yazan Aziz Nesin olduğu halde ikisi birden tutuklanmasınlar ve dergi yayın hayatına devam edebilsin diye Sabahattin Ali malum yazının sorumluluğunu üzerine alır ve ben yazdım der.Tutuklanır..
ve de her tutuklanma olayı ayrı bir mes’ele. insan dışı her türlü muamelenin yapıldığını biliyorum. aziz nesin’in tekme-tokat dövülüp günlerce aç ve susuz bırakıldığını bir kitapta okumuştum. eş zamanlarda sabahattin ali’ye yapılan işkenceler gün yüzüne çıkmamış. malum, nasıl öldüğü, hangi işkencelerle; hangi faşistler tarafından öldürüldüğü de henüz devlet sırrı gibi saklanıyor…
Sabahattin Ali’nin nasıl öldüğü malum; Yazar, Paşakapısı cezaevinde hükümlü iken, yurt dışına adam kaçırmaktan sanık, Bulgar göçmeni berber Hasan adlı biriyle tanışır. Berber Hasan da S.Ali’yi dışarda Ali Ertekin adlı sabıkalıyla tanıştırır. İşte S.Ali’yi yurt dışına kaçırmak vaadiyle sınırda ökdüren bu Ali Ertekin’dir..
ancak devlet tarafından farklı farklı şekillerde açıklanmıştır. ali ertekin’in ” vatan haini olduğunu düşündüğüm için öldürdüm,” açıklamasıyla bütün suç ali ertekin’e atılmıştır ama olayın iç yüzünde bu ölümün dönemin hükümeti tarafından gerçekleştirildiği ali ertekin’in de bu olaya alet edildiği söylenir.
Haklısınız, katılıyorum..
Düşünerek, keyifle okuduğum bir yazıydı. Paylaşım için teşekkürler.
Bilgiyi beğendim teşekkürler.ilginç bilgiler – ilginç yazılar – ilginç sorular
İlgimi çekmedi desem yalan olur, teşekkürler 🙂komik videolar
bu isimde iş yerim vardı isme takıldım yazı baya ilgimi çekti brandaşehirler arası nakliyatkepenk
Bilgi için teşekkürlerminoxidil satışminoxidil şampuanzayıflama onlinediyet ve diyetkanser
Bilgi için teşekkürlerBurunburun estetigiburun ameliyatiburun estetigi fiyat